Prof. Dr. Ozan Eruygur

Türkiye Tarım Sektör Modeli'nin kısaltılmış adı TAGRIS'dir.

TAGRIS Modeli (Eruygur, 2006; Eruygur ve Çakmak, 2008), Türkiye Tarım Sektör Modelleri geleneğinde TASM (Kasnakoğlu ve Bauer, 1988) ve TASM-EU (Çakmak and Kasnakoğlu, 2002)’dan sonra üçüncü nesli temsil etmektedir.

Toplam arz’ın kalibre edilmesi için Howitt’in Pozitif Matematiksel Programlama (PMP) metodunun kullanılması, TASM (Kasnakoğlu ve Bauer, 1988) ve TASM-EU (Çakmak and Kasnakoğlu, 2002) modellerinin temelini oluşturmakta ve model yapılarında politika analizi yapmak için bulunması gerekli olan pozitif yaklaşımı sağlamaktadır.
 
 
PMP metodu, çiftçinin üretim kararlarını belirleyen davranışlarını, matematiksel bir formülasyonla modele katarak, modeli temel dönemin gözlenen değerlerine kalibre etmektedir. Metod modelleyicinin, veri eksikliği yüzünden, doğrudan gözlemleyemediği üretim sürecinin saklı kalan (fırsat) maliyet bilgilerini temel dönemin gözlemlenen üretim düzeylerinden kestirerek, tarım sektörünün söz konusu ürün için maliyet fonksiyonunu yeniden oluşturmaktadır. Çakmak ve Kasnakoğlu (2002)’nun çok yerinde bir şekilde belirttiği gibi, bu yaklaşım sektör modellerinin temel amacıyla tutarlıdır; bu amaç, üreticilerin piyasa koşullarındaki, kaynak dağılımındaki ve üretim tekniğindeki değişikliklere yanıtlarını, tepkilerini simüle etmektir. Diğer bir değişle, sektör modelleri üreticinin davranışlarını modelleyerek, matematiksel olarak optimizasyon modelleri olmalarına rağmen benzetim (simülasyon) modellerine dönüşebilmektedirler.
 
1998 yılında, Paris ve Howitt (1998), Golan ve diğ. (1996)’nin Genelleştirilmiş Maksimum Entropi (GME) tahmincisini PMP metoduna integre ederek metodu geliştirdiler. Bu katkı, maliyet fonksiyonlarının çapraz terimler dahil bütün terimlerinin tahmin edilebilmesini sağladı.
 
Daha sonra, Maksimum Entropi’ye Dayanan PMP yaklaşımı, Heckelei ve Britz (1999 ve 2000) tarafından geliştirildi ve AB’nin Tarım Sektör Modeli CAPRI (Common Agricultural Policy Regional Impact Model)’de kullanıldı. Heckelei ve Britz (1999 ve 2000)’in yaklaşımları, PMP maliyet fonksiyonlarının kestirilmesinde bölgesel karlılık ve üretim ölçeğifarklılıkları gibi birden fazla yatay kesit verinin kullanılmasına olanak vermektedir. Literatürdeki bu gelişmeler ışığında, TAGRIS’in arz kalibrasyonunda Heckelei ve Britz (1999 ve 2000)’in yaklaşımları kullanılmıştır.
 
Model doğrusal olmayan programlamaya dayanan, statik, kısmi denge tarımsal sektör modelidir. Marshallcı artığı maksimize etmektedir, dolayısıyla çıktı fiyatları içseldir (Samuelson, 1952; Takayama ve Judge, 1964 ve 1971). Talep kalibrasyonu elastikiyetlere dayanmaktadır. Yukarıda belirttiğimiz gibi, arz kalibrasyonu için Heckelei ve Britz (1999 and 2000)’in, yatay kesit gözlemli,  Maksimum Entropi’ye dayanan Pozitif Matematiksel Programlama yaklaşımı  kullanılmıştır. Dış ticaret ham ve işlenmiş ürünler için ham eşdeğeri şeklinde modellenmiş ve AB, ABD ve diğer dünya ülkeleri olarak üç bloğa ayrılmıştır. Modelin temel periodu 2002, 2003 ve 2004 ortalamasıdır. Politika etki analizinde bölgeler arası mukayeseli üstünlükleri hesaba katabilmek için, modelin üretim kısmı 4 ayrı bölgeye ayrıştırılmıştır. Bunlar; Kıyı Bölgesi, İç Anadolu, Doğu Anadolu ve GAP bölgeleridir. Toplulaştırma hatasını en aza indirebilmek için bölge verileri iller düzeyindeki verilerden elde edilmiştir. Üretim aktiviteleri baz alınan dönemdeki üretimler dikkate alınarak bölgelere dağıtılmıştır. Bitkisel ve hayvansal alt sektörleri içsel olarak birbirlerine bağlanmışlardır, diğer bir değişle, hayvancılık alt sektörü, bitkisel üretim alt sektörünün çıktılarını kullanmaktadır.
 
Modelin kurulumunda kullanılan varsayımlar şunlardır: (1) Tarım sektörünün üretimi bölgelere dağıtılabilir. (2) Tüm üretim aktivitelerinde girdi ve çıktılar arasında sabit ilişki vardır. (3) Dört mal sınıfı tanımlanabilir, bunlar; (i) üretimde kullanılan kaynaklar, (ii) çiftlik seviyesindeki aktivitelerde üretilip başka bir üretim aktivitesine girdi olan içsel ara girdiler, (iii) çiftlik seviyesindeki aktivitelerde üretilip işleme aktivitesine girdi olan ara çıktılar, ve (iv) çiftlik seviyesindeki üretildiği haliyle tüketilen ürünlerdir. (4) Tüketim ulusal düzeyde olmaktadır. (5) Bölgelerin kaynak varlığı bilinmektedir ve sabittir. (6) Kimyevi gübre gibi girdilerde arz elastikiyeti sonsuzdur. (7) Ekonominin diğer sektörlerindeki gelir düzeyi veri alınmıştır. (8) İhracat arzı’nın artan marjinal maliyetleri vardır. (9) Ürünlerin talebi doğrusal ve fiyata bağımlı fonksiyonlarla belirlenmektedir. (10) Sisteme katılan tüm ajanlarda rekabetçi davranış vardır ve malların ticareti rekabetçi piyasalarda yapılmaktadır.
 
Modelde 52 adet ürün hemen hemen 200'den fazla aktivite aracılığıyla üretilmekte ve 250 civarında denklem ile 350'den fazla değişken yer almaktadır. Maksimum Entropi’ye dayanan yapısı ile model, 49 adet ürünün, farklı üretim teknikleri ve bölgelerden kaynaklanan, 5276 çapraz ve düz maliyet terimini tahmin ederek, bu terimleri sektörün maliyet fonsiyonuna dahil etmektedir.
 

 

 

ECONLAB Eğitimleri

(2022-2023 Dönemi)

EconLab Modelleme Okulu

Eğitimler online olarak verilecektir.

Zaman Serisi (TS) Eğitimleri

  • Eğitim TS2. Stata ile ARDL Eşbütünleşme Sınır-Testi/Tahmini ve FMOLS-DOLS Tahmincileri
    • 2 gün 6'şar saat (10.00-12.00 ve 13.00-17.00 arası)
    • Toplam 12 Saat
  • Eğitim TS3. Stata ile VAR/VECM Modelleri ve Nedensellik Analizi
    • 2 gün 6'şar saat (10.00-12.00 ve 13.00-17.00 arası)
    • Toplam 12 Saat

  • Eğitim TS4. Stata ile ARIMA Forecasting ve ARCH-GARCH  Modellemesi
    • 2 gün 6'şar saat (10.00-12.00 ve 13.00-17.00 arası)
    • Toplam 12 Saat (Zoom)

 

Panel Veri (PD) Eğitimleri

  • Eğitim PD2. Stata ile Dinamik Panel Veri Analizi: Fark ve Sistem GMM
    • 2 gün 6'şar saat (10.00-12.00 ve 13.00-17.00 arası)
    • Toplam 12 Saat
  • Eğitim PD3. Stata ile Panel Birim Kök, Eşbütünleşme ve Temel Heterojen Panel Modeller
    • 2 gün 6'şar saat (10.00-12.00 ve 13.00-17.00 arası)
    • Toplam 12 Saat
  • Eğitim PD4. Stata ile Panel ARDL ve Hata Düzeltme Modelleri
    • 2 gün 6'şar saat (10.00-12.00 ve 13.00-17.00 arası)
    • Toplam 12 Saat 

 TÜİK TÜMDER Eğitimleri

(2022-2023 Dönemi)

https://www.tuikmensuplari.org

Eğitimler online olarak verilecektir.

  • Eğitim 1. R ile Ekonometri 
    • İlan edilecek.
    • 4 gün 6'şar saat (10.00-12.00 ve 13.00-17.00 arası)
    • Toplam 24 Saat

  • Eğitim 2.  Stata ile Temel Ekonometri
    • İlan edilecek.
    • 4 gün 6'şar saat (10.00-12.00 ve 13.00-17.00 arası)
    • Toplam 24 Saat
  • Eğitim 3. Stata ile Temel Zaman Serisi Analizi
    • İlan edilecek.
    • 4 gün 6'şar saat (10.00-12.00 ve 13.00-17.00 arası)
    • Toplam 24 Saat

  • Eğitim 4. Stata ile Temel Panel Veri Analizi
    • İlan edilecek.
    • 4 gün 6'şar saat (10.00-12.00 ve 13.00-17.00 arası)
    • Toplam 24 Saat
 

AKADEMİ-SEM Eğitimleri

(2022-2023 Dönemi)

 

Eğitimler online olarak verilmektedir.

  • Eğitim 1. Eviews ve Gretl ile ARIMA Forecasting
    • İlan edilecek
    • 2 gün 3'er saat (Pzts-Salı); 19.00-22.00, Toplam 6 Saat
    • Döviz, BIST 100 ve Altın Serileri Uygulamalı
  • Eğitim 2. Eviews ve Gretl ile ARCH-GARCH Modellemesi ve Forecasting
    • İlan edilecek
    • 2 gün 3'er saat (Pzts-Salı); 19.00-22.00, Toplam 6 Saat
    • Döviz, BIST 100 ve Altın Serileri Uygulamalı
  • Eğitim 3. Eviews ve Gretl ile ARDL Eşbütünleşme Sınır-Testi ve Tahmini
    • İlan edilecek
    • 2 gün 3'er saat (Pzts-Salı); 19.00-22.00, Toplam 6 Saat
    • Döviz, BIST 100 ve Altın Serileri Uygulamalı
  • Eğitim 4. Eviews ve Gretl ile VAR Forecasting
    • İlan edilecek
    • 2 gün 3'er saat (Pzts-Salı); 19.00-22.00, Toplam 6 Saat
    • Döviz, BIST 100 ve Altın Serileri Uygulamalı

 

Ozan Eruygur tarafından CMSIMPLE kullanılarak hazırlanmıştır © 2021 CMSimple| Tema: ge-webdesign.de| html| css| Login